فرزند نآوری. سه

ساخت وبلاگ

بسم الله

بحثی در باب افزایش جمعیت. بخش سوم: عمل یا اقامه؟ ـ دو

در مطلب قبل به اختصار، تفاوت عمل و اقامه گفته شد. اقامه یعنی فراهم کردن شرایط مختلف (مادی، ساختاری، فکری و...) برای یک عمل. بدون اقامه هم می توان عمل کرد؛ اما سخت.
مثال عمل به دستور خواندن نماز، و اقامه ی نماز هم زده شد. در این مطلب ان شاء الله دو مثال دیگر مطرح می شود که به نظرم از جهاتی بهتر از مثال نماز هستند. امر به حیا و نهی از ربا از آموزه های اسلام اند. به صورت فردی می شود به هز یک از این دو عمل کرد یا دست کم برای عمل به این ها کوشید؛ یعنی شخصاً فرد تلاش کند با حیا باشد و ربا ندهد و نگیرد.
اما نکته ی مهم این است که گاهی در جامعه اقامه ی بی حیایی می شود؛ گاهی هم اقامه ی دادن و گرفتن ربا. چه طور؟
افراد هم سن و سال من، خانه های قدیمی را کمابیش دیده اند؛ منظورم خیلی قدیمی هم نیست البته. خانه هایی که در آن ها سه بخش خانه معمولاً جدا از ساختمان و در انتهای حیاط بودند: آشپزخانه، حمام، و توالت. بحث را ببریم روی آشپزخانه:
متعارف این بوده (و هنوز هم هست) که کارهای آشپزخانه بیشتر مربوط به بانوان خانه باشد. از سوی دیگر در اسلام بر پوشیدگی بانوان تأکید خاص شده. یکی از کارهایی که برای اقامه ی این امر در تمدن اسلامی انجام شده، همین جدا بودن آشپزخانه از محل های عمومی تر خانه است. برای با حیا بودن، آن آشپزخانه ها «مناسب تر» بودند تا آشپزخانه های open.
در دوره ی جدید و متناسب با مواجهه ی منفعلانه ی ما با فرهنگ و مظاهر غربی، این باور که باید باحیا بود هم سست شد (شاید بگویید شیوه های با حیایی تغییر کرد؛ این حرف را فعلا بگذاریم و بگذریم). این سستی، خودآگاه و ناخودآگاه در رفتارها و معماری و... اثر گذاشت و شاید ما فکر کردیم امثال شیخ بهایی خیلی هم باهوش نبوده اند؛ چون نفهمیده اند اگر آشپزخانه کنار پذیرایی باشد زحمت زن کم تر است تا این که آخر حیاط باشد! و ما که باورمان به حیا کم شد یا از بین رفت، و یا فکر کردیم می شود راحت تر باحیا بود، آشپزخانه ها را از ته حیاط آوردیم تنگ عمومی ترین جای خانه یعنی پذیرایی که بسیار پیش می آید که افراد نامحرم در آن آمد و شد کنند. و این مدل معماری، با حیا بودن زن را سخت کرد... چون مثلاً یا باید در آشپزخانه هم چادر بپوشد که طبیعتاً کار کردن را مشکل می کند، یا از این نوع پوشیدگی کوتاه بیاید...
پس می توان گفت آن آشپزخانه ها اقامه ی حیا می کرد و این آشپزخانه ها اقامه ی بی حیایی...

یک نکته ی مهم هم این است که ارتباط فکر با ساختار، یک سویه نیست. یعنی این نیست که فقط تغییر مدل فکر ما باعث شد آشپزخانه مان این طوری شود؛ بلکه این تغییر معماری و... کم کم روی فکر هم اثر می گذارد. برای نسل هایی که در خانه های open بزرگ می شوند، کم کم معنی حیا هم متفاوت می شود... اگر مادربزرگ های ما سخت شان بود که جلوی چشم نامحرم آشپزی و... کنند، دخترهای ما از کوچکی به این رفتارها عادت می کنند و قبحی در آن نمی بینند...

پ.ن یک. مثال ربا باز هم به بعد موکول شد!
پ.ن دو. این مدل حرف ها در چشم خیلی ها نشانه ی تحجر و ارتجاع و خشک مغزی است. امثال این اوصاف را از افراد مختلفی شنیده ام. توقع هم ندارم با زدن این حرف ها برایم هورا بکشند یا بکشید. فقط دوست دارم این برچسب هایی که به ما چسبیده مانع تأمل در حرف هایی که می زنیم نشود.

سه تصویر از یک روز...
ما را در سایت سه تصویر از یک روز دنبال می کنید

برچسب : نویسنده : 3asiabc بازدید : 168 تاريخ : جمعه 9 تير 1396 ساعت: 16:04