فرزند نآوری. دو

بسم الله

بحثی در باب افزایش جمعیت. بخش دوم: عمل و اقامه ـ یک

برخی از اندیشمندان معاصر، به صراحت به بیان تفاوت عمل با اقامه پرداخته اند. به صورت خاص استاد سیدمحمدمهدی میرباقری در این مورد مباحثی دارند. این مطلب، با استفاده از دیدگاه ایشان است؛ البته تا حدی که حافظه ی بنده و دیگر شرایط همکاری کنند.
ما گاهی به «عمل» به دستور یا کاری می پردازیم و گاهی به «اقامه» ی آن کار یا دستور. فرق این دو چیست؟ معنای عمل که تقریبا واضح است. مثلا فرض بفرمایید دستور داریم که نماز بخوانید؛ حیا داشته باشید؛ و ربا نخورید. گاهی ما به این دستورها ـ و یا به ضد آن ها ـ عمل می کنیم. مثلاً شما در خانه یا مسجد نماز می خوانید؛ و فرد دیگری نماز نمی خواند. شما در زندگی تان اهل حیا هستید؛ آن دیگری نیست. شما اهل ربا دادن و گرفتن نیستید؛ اما آن دیگری هست. کار هر دوی شما «عمل» است... حتا وقتی شما نماز جماعت می خوانید.
اقامه چیست؟ اقامه یعنی فراهم کردن زمینه و شرایط برای کاری؛ چه مثبت و چه منفی. این زمینه ممکن است فیزیکی باشد؛ ممکن است ساختارسازی و نظام سازی باشد؛ و چیزهای دیگر.
مثلاً چه؟ ما دستور داریم در مورد نماز اول وقت؛ گرچه استحبابی. عده ای به این دستور عمل می کنند. ولی عده ای به خاطر شرایط نمی توانند این کار را کنند. مثلاً دانشجو است و در زمان اذان کلاس دارد. حالا اگر معاونت آموزشی دانشگاه بیاید و بخش نامه کند که از نیم ساعت قبل تا نیم ساعت بعد از اذان تشکیل کلاس ممنوع است، این می شود اقامه. چون شرایط را فراهم می کند که «بشود» نماز اول وقت خواند. مثال دیگر ساخت نمازخانه و مسجد است. و قس علی هذا!

پ.ن یک. ذکر دو مثل حیا و ربا هم تعمدی بود و قصد نشان دادن نمونه ی عینی داشتم که به روشن تر شدن بحث کمک می کند. ولی برای طولانی نشدن مطلب، آن دو باشد برای قسمت بعد؛ اگر خدا بخواهد.
پ.ن دو. برای دیدن دقیق نظر استاد میرباقری در این مورد و هم چنین مباحث جدی دیگری، می توانید به کتاب «بینش تمدنی» رجوع کنید.

اشاره: پیش تر بخش اول (مقدمه ی) این مطلب در همبن جا گذاشته شد. می توانید آن را از این جا ببینید:

فرزند نآوری. یک